Luchthaven Eelde: is Tynaarlo Groningen weer te slim af?

Hilbrand Polman

Hè bah, vliegen, slecht voor het milieu: het sentiment rondom vliegen veranderde de afgelopen jaren rap. Groningen Airport Eelde levert bovendien elk jaar een fiks verlies op en de aandeelhouders (provincies Groningen, Drenthe en gemeenten Groningen, Assen en Tynaarlo) maken zich al jaren veel zorgen.

Het mag niemand verbazen dat de GroenLinks-wethouders op het Stadhuis in Groningen een zucht van verlichting slaakten toen participatiestichting FB Oranjewoud bereid bleek de aandelen van de stad in Groningen Airport Eelde voor de boekwaarde over te nemen. Die boekwaarde was slechts 1 euro, maar ja, daarmee was het stadsbestuur wel van een zorgenkindje verlost.

Leefbaar Tynaarlo denkt daar anders op. De partij wilde die transactie tegenhouden en opperde ze als Tynaarlo te kopen. Juist omdat de luchthaven vrijwel compleet op apegapen ligt, is het beter nog even te wachten met afstand doen van de aandelen, redeneert fractievoorzitter Jurryt Vellinga. Straks kun je misschien in dat gebied een prachtige woonwijk realiseren. Dan blijken die aandelen in de luchthaven juist veel geld waard, want het is een allemachtig grote lap grond en de kop van Drenthe is razend populair bij woningzoekers.

De deal tussen Groningen en FB Oranjewoud is al in kannen en kruiken. Maar daarmee komt Vellinga’s plan niet als mosterd na de maaltijd. Assen wil ook van de aandelen af, net als Tynaarlo. Heeft Vellinga dus een punt als hij zegt dat de gemeenten de aandelen in de huidige situatie juist wel moeten aanhouden? In de hoop dat de grond straks meer waard wordt?

Belangrijke vraag om dan te stellen: heeft Groningen Airport Eelde toekomst? Dat is een politieke keuze, meent luchtvaart-econoom Rogier Lieshout. Hij is hoofd van het cluster luchtvaart van het aan de Universiteit van Amsterdam gelieerde onderzoeksbureau SEO. De commer-ciële toekomst van ‘Eelde’ is buitengewoon moeilijk, meent hij.

„Voor de coronacrisis ging het goed met de luchtvaart, maar daar heeft Eelde niet of nauwelijks van geprofiteerd. Het faillissement van Flybe hakte er stevig in, daardoor verdween de lijn met Londen. Ook de hub-verbinding met Kopenhagen is verdwenen. Wat resteert is een handjevol vakantiebestemmingen. Het is echter nog maar de vraag of mensen dit jaar op vakantie kunnen naar de Middellandse Zee of de Canarische eilanden.”

De algemene verwachting is dat het nog meerdere jaren zal duren voordat de internationale luchtvaartwereld van de huidige coronacrisis is hersteld, zegt Lieshout. „Mogelijk concentreren de vakantievliegers hun activiteiten op Schiphol. Je moet er niet van uitgaan dat het na het herstel wel weer beter gaat met de commerciële vluchten op Eelde.”

Eelde is echter meer dan alleen commerciële luchtvaart, benadrukt Lieshout. Er vinden ook lesvluchten plaats, er zijn medische vluchten en er zijn plannen om de luchthaven verder uit te bouwen als broedplaats van moderne technologie, zoals drones en elektrisch vliegen. Het is echter de vraag of het lonend is daarvoor de luchthaven open te houden. Ook dat vergt investeringen, neem de noodzakelijke nieuwbouw van een brandweerkazerne, die zeker 3 miljoen euro gaat kosten, maar waar de aandeelhouders nogal tegenaan hikken.

Lieshout: „Het is dus gewoon de vraag of politici bereid zijn hun verlies te nemen en afscheid te nemen van de luchthaven, of houden ze eraan vast dat het Noorden een luchthaven heeft? Daarbij moet de politiek zich wel realiseren dat de staatssteunregels vanaf 2024 worden aangescherpt.”

Er zijn nog allerlei tussenoplossingen mogelijk, betoogt Lieshout, door de luchthaven op kleinere schaal voort te zetten. „Als hij alleen openblijft voor kleine lesvliegtuigen en dergelijke, heb je minder beperkingen voor woningbouw vanwege de aanvlieg-routes. Dan kun je dus wel meer grond bestemmen voor huizen en daarmee een mooie wijk creëren. Er zijn veel verschillende opties mogelijk.”

Als de toekomst van de luchthaven een politieke keuze is, dan laat het stadsbestuur van Groningen met de verkoop van de aandelen een belangrijke mogelijkheid door de vingers glippen om invloed uit te oefenen op de ontwikkelingen in de eigen achtertuin. Of dat nu over de toekomst van de luchthaven gaat, of een nieuwe glorieuze woonwijk.

(redactie LT) Commentaar Leefbaar Tynaarlo

het gaat Leefbaar Tynaarlo in de discussie niet om wel of geen vliegveld of meer of minder vliegen in deze discussie. Het gaat over de lange termijn risico’s die er zijn als er een meerderheid in zeggenschap komt van commerciële partijen op een terrein van ruim 150 hectare op ons Tynaarlo’s grondgebied. Let wel, de aandeelhouders “kunnen” het vliegveld op dit moment zonder blikken en blozen sluiten he! Dat zal als overheidsaandeelhouders minder snel gebeuren dan wanneer een commerciële partij eigenaar is. Bedenk goed hoeveel grondwaarde onze 4 % aandelen op dit moment al vertegenwoordigd. Dat mogen we niet zomaar weggeven. Aandelenbezit geeft ons ook veiligheid. Daar willen we met eenieder eens goed over praten in een openbare Raadstafel. En, we hebben al een voorbeeld he! De Prins Bernhardhoeve Zuidlaren hebben we ook door onze vingers laten glippen waardoor 14 miljoen euro naar Friesland is verdwenen wat veel economische schade in Zuidlaren en onze regio heeft veroorzaakt. Laten we dus alert blijven!