Beleidsstuk duurzaamheid gemeente Tynaarlo

Inleiding

De afgelopen jaren werd steeds vaker gesproken over opwarming van onze aarde en klimaatverandering. Sommigen vonden dit doemdenken, sommigen bagatelliseerden het probleem, sommigen maakten zich ernstige zorgen. Wetenschappers hebben inmiddels aangetoond dat de wereldwijde opwarming van de aarde een feit is en dat deze veroorzaakt wordt door menselijk handelen. Het woord klimaatverandering wordt geregeld vervangen door het woord klimaatcrisis. De uitstoot van CO2 blijkt de grote boosdoener voor deze verandering.

De afgelopen jaren zijn er een aantal wereldtops geweest waar regeringsleiders probeerden tot afspraken te komen om de uitstoot van CO2 te reduceren. Echter de inschatting van de klimaatcrisis en de maatregelen die deze zouden moeten kunnen beteugelen worden wereldwijd verschillend beleefd. Economische, politieke en psychologische factoren belemmeren een doortastende wereldwijde aanpak. Doordat er geen wereldwijde consensus is over oorzaak en aanpak, is ook de Europese of de nationale aanpak onderwerp van heel wat discussie. Het zorgt ervoor dat we allemaal naar elkaar wijzen en afwachten totdat de ander als eerste beweegt.

Met sluiten van het klimaatakkoord in Parijs heeft de Nederlandse regering met een systematiek van Klimaattafels getracht om te polderen over het klimaat. Iedereen doet wat, iedereen draagt bij in de aanpak. Een resultaat van dit poldermodel is dat we allemaal een bijdrage moeten leveren in de energietransitie. Per regio en daarbinnen ook per gemeente moeten we een bod uitbrengen op welke wijze wij gaan bijdrage in het leveren van hernieuwbare energie. Voor de gemeente Tynaarlo wordt met ons bod in de RES duidelijk welke bijdrage wij op energiegebied gaan leveren in de wereldwijde problematiek van klimaatcrisis.

Het motto van ons college is “Samen, Open, Duurzaam”. Deze woorden duiden al een koers aan waar wij als gemeente naar toe willen. Het woord duurzaam is in het verband van dit stuk van groot belang. Leefbaar Tynaarlo realiseert zich dat de mondiale aanpak van de klimaatcrisis wellicht niet vanuit onze gemeente begint, maar de ernstige gevolgen van de klimaatcrisis liggen wel op ons bordje. Daarom willen wij doen wat mogelijk is om een echte bijdrage te leveren om deze levensbedreigende crisis te bestrijden. Voor scepsis is geen plaats meer, voor elan en vindingrijkheid maken wij ruim baan.

Groene long functie Tynaarlo

Gemeente Tynaarlo is de groene long tussen de steden Assen en Groningen. Het behoud van het groen is niet alleen toeristisch maar ook voor welzijn van onze omgeving van groot belang. De kleur Groen dient dus in grote mate te zien te zijn in onze omgeving (natuur, dorp en overgang daartussen).

Richtlijnen:

1. Groen voor Groen.

Bestaand groen moet zoveel mogelijk in stand worden gehouden. Bij het kappen van bomen dienen deze te worden vervangen door ander groen. Het kappen van grote monumentale bomen dient tot een uiterste te worden beperkt. Het plaatsen van een jong boompje vervangt nooit het kappen van een monumentale boom. Het lijkt Leefbaar Tynaarlo verstandig om te laten inventariseren hoeveel bomen er de laatste 5 jaren zijn gekapt en zijn geplant. En waar dit is gebeurd.

1. Groen voor grijs.

Belangrijke zichtlijnen of landschappelijk architectuur moet een groene uitstraling behouden. Ons uitzicht moet zo weinig als mogelijk worden veranderd door landschappelijk verstorende elementen (zoals bijvoorbeeld windmolens).

1. Groen en grijs.

Bouwplannen dienen maximaal aandacht te besteden aan de realisatie van een omgeving waarin Groen de voornaamste kleur blijft. Dat betekent dat voldoende aanplant van natuur moet worden meegenomen in de plannen.

Bewoners moeten zoveel mogelijk worden gestimuleerd om zoveel als mogelijk hun eigen omgeving te ‘vergroenen’.

Duurzame energie

Alle gemeenten in Nederland moeten in het kader van de Regionale Energie Strategie (RES) een aanzienlijke bijdrage leveren aan het opwekken van duurzame energie. Daarnaast hebben we als gemeente een eigen ambitie die minstens even groot is.

Richtlijnen:

1. Collectief opwekken duurzame energie is een must.

De RES nodigt onze gemeente uit op collectieve basis een reële bijdrage te leveren aan het doel dat gesteld is, namelijk in 2030 landelijk bijna 50% van onze energie duurzaam op te wekken. Daarnaast hebben we als gemeente een eigen ambitie om in 2030 volledig energie neutraal te zijn. Met andere woorden, net zoveel duurzame energie opwekken als we nodig hebben. Dat betekent dat de gemeente Tynaarlo plannen zal moeten ontwikkelen en uitvoeren die een significante bijdrage leveren aan deze landelijke doelstelling en aan onze eigen doelstelling.

De reeds in ontwikkeling gebrachte zonneparken moet zoveel als mogelijk worden gekopieerd, mits deze op eenzelfde wijze bijdragen aan de RES doelstellingen. Het ontwikkelen van zonneparken geniet de voorkeur boven de ontwikkeling van windmolens.

Collectieve energie coöperaties kunnen in dit licht onder bepaalde voorwaarden een bijdrage leveren aan de zelf op te wekken energie van de gemeente. Energie coöperaties bieden inwoners de kans verantwoordelijkheid te nemen om in eigen energieopwekking te voorzien, maar ook om daarin gezamenlijk te ondernemen. In een ontwikkeling waar de levering van energie steeds dichter naar huishoudens verschuift, is een energie coöperatie een belangrijke stap. Wij vinden dat de Gemeente Tynaarlo met raad en daad, inwoners die een dergelijke coöperatie willen starten, moet ondersteunen.

1. Individueel opwekken duurzame energie is een must.

Naast de collectieve bijdrage die een gemeente moet leveren, zal in het licht van de te halen klimaatdoelstellingen ook een significante bijdrage moeten worden geleverd door individuen. Eigenaren van bestaande woningen zullen maximaal moeten worden gefaciliteerd in het zelfstandig opwekken van energie voor de eigen behoefte.

Aan nieuwbouwplannen moeten hogere eisen worden gesteld met betrekking tot de eigen energievoorziening. Nieuwbouw zou minimaal voor 75% autarkisch (zelfvoorzienend van energie) moeten zijn. Dat stelt eisen aan de ontwerpen en de vergunningen voor die woningen. Voor gemeentelijke gebouwen zou die eis op 100% of meer moeten worden gesteld.

Ook zou de mogelijkheid om toiletten door te spoelen met grijs water in plaats van drinkwater beter moeten worden onderzocht en zou dit in nieuwbouw kunnen worden meegenomen.

1. Realistisch en pragmatisch opwekken duurzame energie.

In de tijd waarin we nu leven wordt het gebruik van fossiele brandstoffen steeds meer aan banden gelegd. Hiervoor dient een mix van duurzame bronnen in de plaats te komen.

Het behoud van de bestaande gasinfrastructuur kan daarin een rol spelen. Dit netwerk zou in de (nabije) toekomst kunnen worden gebruikt om gas, opgewekt uit bijvoorbeeld biovergisters, naar de huishoudens te transporteren.

Realistisch en pragmatisch betekent ook dat we als gemeente Tynaarlo ons concentreren in de grootschalige opwek van duurzame energie. Dat betekent dat Leefbaar Tynaarlo wil dat de gemeente zich richt op technologieën die zichzelf hebben bewezen. Op dit moment betekent dit dat zonnepanelen en biovergisters de twee richtingen zijn waar op korte termijn op zullen richten de oplossing ligt. Om redenen die te maken hebben met onze richtlijnen op het gebied van ‘Groen’ in Tynaarlo kiezen we bewust niet voor het plaatsen van grote industriële windturbines. Deze passen niet in de groene omgeving die wij voorstaan.

Het plaatsen van windmolens met een maximale hoogte van 15 meter bij een boerderij, zodat de boer in eigen energiebehoefte kan voorzien, vinden wij wel een goede oplossing. Tevens zou kunnen worden gekeken of kleine windmolens ook op bedrijventerreinen zouden kunnen worden toegepast. Een toepassing van windmolens bij woonwijken of dorpskernen zien we niet als een verstandige keuze.

1. Stimuleren kennisuitwisseling en innovatie op gebied van nieuwe technologieën.

Tynaarlo kent veel inwoners en ondernemingen die een hoge mate van kennis bezitten als het gaat om duurzame technologieën. De Gemeente Tynaarlo zou het ontwikkelen en innoveren met deze technologieën zo veel als mogelijk moeten stimuleren. Het actief bij elkaar brengen van inwoners en ondernemers met als doel het uitwisselen van kennis en vragen over duurzame technologieën zal hierbij hoog in het vaandel moeten staan.

De gemeente zou daar waar mogelijk ook een start moeten maken met de adoptie van technologieën die binnen de gemeentegrenzen zijn ontwikkeld. Op die manier wordt maximaal aanspraak gemaakt op het innovatieve vermogen van de inwoners en het bedrijfsleven in Tynaarlo.

In dat kader juichen wij het ontwikkelen van biovergisters op basis van fecaliën (poep en pies) van eigen inwoners toe. Dit is een voorbeeld van circulaire energieopwekking, die altijd beschikbaar “restafval” omzet in energie en lokaal geproduceerd kan worden.

1. Duurzaamheid is van iedereen, maar voor onze jeugd

De gemeente kan niet als enige de verantwoordelijkheid dragen voor een beter milieu. Iedereen in onze gemeente zal moeten meedoen. Iedereen zal een steentje moeten bijdragen. Onze jeugd zal de gevolgen van klimaatverandering en alle maatregelen het langst ondervinden. Leefbaar Tynaarlo vindt het ook belangrijk dat de jeugd nadrukkelijk wordt voorgelicht en betrokken bij de ontwikkelingen op gebied van een meer duurzame opwekking van energie.

Circulariteit

We hebben een lange geschiedenis achter ons waar we maar weg gooiden wat we niet meer nodig hadden. De resultaten daarvan zien we dagelijks in het nieuws.

Richtlijnen:

1. Gebruik producten zo lang mogelijk

Soms gooien we producten weg die het niet meer doen, terwijl ze vrij gemakkelijk kunnen worden gerepareerd. We moeten stimuleren dat het weggooien van producten zo lang als mogelijk wordt uitgesteld. Veelal helpt een kleine reparatie bijvoorbeeld al om een product een langere levensduur te geven. De Gemeente Tynaarlo zou moeten stimuleren dat producten makkelijker kunnen worden gerepareerd.

1. Geef ongebruikte producten een nieuwe bestemming of eigenaar

Onze afvalverwerking is dermate goed ingeregeld dat het heel makkelijk is om producten weg te gooien. Dat geldt ook veel voor producten die helemaal nog niet weg gegooid hoeven te worden. De Gemeente Tynaarlo zou moeten stimuleren om producten die nog door een ander gebruikt kunnen worden op een eenvoudige manier bij een nieuwe eigenaar te krijgen. Op die manier krijgt zo’n product een tweede leven.

1. Zorg dat afgedankte producten in een zo duurzaam mogelijk verwerkingsproces komen

De grijze en groene containers zijn een gewillig monster. Producten zouden in het juiste afvalverwerkingsproces moetenkomen, waardoor de energie die nodig is om het in een juist vorm om te zetten zo laag mogelijk is.

1. Stimuleer gebruik van regionale producten

Regionale producten kennen een zeer beperkte reistijd en daarmee een lage CO2 uitstoot. Gemeente Tynaarlo zou moeten stimuleren dat producten die op een logische wijze (dat wil zeggen: met een beperkt gebruik van brandstoffen en grondstoffen) worden geproduceerd, maar ook dat die hun weg vinden naar de consumenten in de gemeente. Het organiseren van een frequent georganiseerde markt met louter streekproducten zou een voorbeeld kunnen zijn.

Verminderen energieverbruik

Naast alle ontwikkelingen op gebied van verduurzamen van het opwekken van energie, kunnen de klimaatdoelstellingen niet worden gerealiseerd door het significant verlagen van ons energieverbruik. We moeten met z’n allen veel minder energie gaan gebruiken. Gemeente Tynaarlo zou initiatieven moeten stimuleren en steunen die bijdragen aan het verlagen van ons energieverbruik. Dat kan op diverse manieren, waarbij voorlichting en stimulering de voornaamste lijken te zijn.

Werken aan gedragsverandering

We kunnen het ons niet meer veroorloven op de oude voet door te gaan met het ‘opstoken’ van onze aarde. Het is ook niet voor niets dat met name ook de jeugd vraagt voor maatregelen die zorgdragen voor een meer duurzame toekomst. Het is ook deze jeugd die van ons vraagt nu in actie te komen.

Nu in actie komen betekent dat we verregaande maatregelen zullen moeten nemen, niet alleen op wereldschaal of op nationaal niveau. De maatregelen die we moeten nemen hebben betrekking op ons dagelijks leven. Kunnen we minder energie verbruiken dan we voorheen deden, kunnen we zelf energie opwekken, kunnen we de levensduur van producten die we gebruiken verlengen? Belangrijke vragen die we allemaal zullen moeten beantwoorden. Het zijn ook vragen die van nationale politiek, de regionale politiek tot aan de keukentafel moeten worden beantwoord.

Als partij willen we vooral inzetten op het positief benaderen van gedragsverandering. We nemen niets af, maar stimuleren om het anders te doen. Een actie zoals “iedereen doet wat”, waarbij allerlei inbreng in de etalage komt, kan bijdragen aan de noodzakelijke gedragsverandering.

Een andere mentaliteit is nodig om dit gedrag te veranderen. Het geluk ligt veel dichterbij en is veel toegankelijker als wij onze geest openstellen voor de alternatieven.

Werkgroep Duurzaamheid

Annemarie Machielsen

Jurryt Vellinga

Rolf  Akker